COPD is een longziekte waarbij de longen zijn beschadigd. Ademen is moeilijker en longpatienten hebben minder energie. De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Chronische Obstructieve Long Ziekte).

Een patient met COPD ademt moeilijker omdat de longen beschadigd zijn, hierdoor is er minder zuurstof. Doordat er minder zuurstof aanwezig is gaan fysieke activiteiten zoals wandelen, traplopen, boodschappen doen of aankleden lastig.

Uw longen kunnen niet voldoende zorgen voor een goede ademhaling. Vergelijk het met een tankwagen waar zo’n tienduizend liter zuurstof in kan. Een gezonde volwassene heeft ongeveer die hoeveelheid zuurstof per dag nodig. Bij COPD lukt het soms maar om een halve tankwagen per dag in- en uit te ademen.

COPD is een verzamelnaam voor:
Chronische bronchitis
Bij chronische bronchitis zijn de bronchiën continu ontstoken. De bronchiën zijn de vertakkingen van de luchtpijp naar de longen. Daardoor maakt het lichaam meer slijm aan en is ademhalen lastiger.

Longemfyseem
Bij longemfyseem of emfyseem gaan er langzaam longblaasjes verloren. De longblaasjes zorgen ervoor dat zuurstof na het inademen in het bloed komt en dat de afvalstoffen weer uitgeademt kan worden. Hoe minder longblaasjes er zijn, hoe moeilijker dit wordt. Hierdoor krijgen patienten het benauwd.

COPD en fysiotherapie

Fysiotherapie kan u helpen uw conditie op peil te brengen door inspanningstraining en spieroefeningen. Heeft u problemen met slijm opgeven, dan kan de fysiotherapeut u helpen met het aanleren van een effectieve manier van slijm losmaken en huffen en/of hoesten. Ademoefeningen kunnen helpen de kortademigheid te verminderen. Het is aan te raden een fysiotherapeut te zoeken die gespecialiseerd is in het behandelen van mensen met COPD.

Conditie

De fysiotherapeut kan u deskundig begeleiden bij het verbeteren of op peil houden van uw conditie. Misschien vindt u dit moeilijk of durft u zich niet goed in te spannen omdat u steeds benauwd wordt. De fysiotherapeut kan u uitleggen wat u juist wel en wat u beter niet kunt doen. In overleg en afgestemd op uw situatie stelt de fysiotherapeut een trainingsprogramma op ter verbetering van uw conditie. Eventueel krijgt u aangepaste oefeningen voor bijvoorbeeld uw ademspieren en arm-, been of rompspieren. Uw inspanning wordt meestal beloond met vermindering van uw klachten. Doordat uw zelfvertrouwen groeit, kunt u daarna ook zelf meer gaan bewegen. Fysiotherapeuten hebben een beweegprogramma samengesteld speciaal voor mensen met COPD die een actievere leefstijl willen ontwikkelen.

Huffen en hoesten

Mensen met COPD hoesten om slijm kwijt te raken. Bij COPD-patiënten worden de luchtwegen bij ongecontroleerd hoesten dichtgedrukt en kan het averechts werken. De fysiotherapeut leert u een manier om zo effectief mogelijk slijm los te maken (huffen) en op te geven (huffen en gecontroleerd hoesten). Hierdoor komt u sneller van luchtweginfecties af en kunt u deze eventueel voorkomen.

Exacerbatie

Als u een infectie doormaakt kan het moeilijk zijn om te bewegen. U hoest en uw kortademigheid neemt toe. Uw conditie gaat achteruit. Het is echter erg belangrijk om het bewegen zo snel mogelijk weer op te pakken, om verdere achteruitgang te voorkomen. De fysiotherapeut kan u hierbij ondersteunen.

Ademen

Als u kortademig bent kan de fysiotherapeut u leren uw ademtechniek en -tempo aan te passen zodat u minder snel benauwd wordt en uw eigen mogelijkheden beter leert inschatten. Ook ontspanningsoefeningen kunnen helpen.

Blijven bewegen

Het is noodzakelijk dat u na de behandeling zelfstandig verder gaat met bewegen. Uw fysiotherapeut geeft u hierover advies. Hierbij kan een specifiek beweegprogramma goed van pas komen. U kunt bijvoorbeeld gaan sporten bij een sportvereniging voor de patiënt met beginnend COPD. Als uw arts of fysiotherapeut dit afraadt, is er nog de mogelijkheid om te sporten (o.a. zwemmen) via nazorgprogramma’s bij de fysiotherapeut. Hier kunt u op een verantwoorde manier uw conditie op peil houden in kleine groepen. Bovendien ontmoet u mensen die leven met dezelfde beperkingen als uzelf en dat kan leerzaam en stimulerend zijn.

Het belang van bewegen

Deze tekstuitleg over COPD geeft aan wat u kunt doen, maar wist u dat het aanleren van een actieve leefstijl u op veel fronten winst kan opleveren? Regelmatige lichaamsbeweging draagt op allerlei manieren bij aan uw gezondheid. Uw hart en bloedvaten blijven beter in conditie, bewegen heeft een positieve invloed op de bloeddruk en het cholesterolgehalte en bovendien verkleint het de kans op overgewicht. Verder blijven uw botten langer sterk en werkt uw spijsvertering beter. U voelt zich energieker, kunt gemakkelijker ontspannen en bent daardoor beter bestand tegen stress. Voldoende lichaamsbeweging verhoogt uw kwaliteit van leven, want als u soepel kunt bewegen, voelt u zich beter!

Wat kunt u zelf doen aan COPD?

De allerbeste behandeling is een rookvrij leven leiden. Verder is het van belang uw medicijnen op de voorgeschreven manier te gebruiken. Daarnaast, zeker als u het snel benauwd krijgt: meer bewegen. Want door meer te bewegen houdt u uw conditie op peil. U raakt minder snel vermoeid, u herstelt sneller na een infectie en u voelt zich minder benauwd na een inspanning. Werken aan uw conditie is en blijft belangrijk. Dat doet u door meer te bewegen in het dagelijks leven en eventueel te sporten, individueel en in groepsverband, maar ook begeleid door een fysiotherapeut in een beweeg- of revalidatieprogramma.

Bewegen

Probeer in een zo goed mogelijke conditie te blijven. Voldoende bewegen is voor iedereen goed, maar voor mensen met COPD onmisbaar. Elke dag een stevige wandeling, fietsen of zwemmen is genoeg om uw conditie op peil te houden. Door beweging raken uw spieren getraind en hebben ze geleidelijk minder zuurstof nodig. Dit zorgt ervoor dat u minder benauwd wordt. Bovendien is beweging goed tegen de bijwerkingen van bepaalde medicijnen, zoals corticosteroïden, die kunnen leiden tot zwakkere spieren en botontkalking.

Sporten

Als u al sport, kunt u daar het beste mee doorgaan. Wilt u beginnen met sporten, bespreek dit dan met uw huisarts. Die kan de toestand van uw longen bekijken en als dat nodig is, bij kortademigheid en bewegingsarmoede naar de fysiotherapeut verwijzen voor beweegadvies en deskundige begeleiding. Het is belangrijk dat u altijd lichamelijke activiteiten onderneemt.

Gezond eten

Als u te zwaar bent (BMI>25) of juist te licht bent (BMI<20) of ongezond eet, gaat uw conditie achteruit. Eet dus gezond en houd uw gewicht in de gaten. Als u snel aankomt of afvalt (meer dan 5% per maand of 10% of meer in het laatste half jaar) is een afspraak met de huisarts aan te raden, die u eventueel kan verwijzen naar een diëtist.